Testosteron należy do grupy androgenów, czyli hormonów odpowiedzialnych za rozwój męskich cech płciowych. Z tego powodu kojarzymy go przede wszystkim z mężczyznami. Warto jednak pamiętać, że – choć w dużo mniejszym stężeniu – występuje on również u kobiet. W ich organizmach reguluje przede wszystkim popęd płciowy oraz działanie jajników.
Zdecydowanie większe znaczenie ma dla chłopców i panów. Jego niedobór może mieć poważne konsekwencje już na etapie rozwoju rozwoju płodu, a następnie w okresie dojrzewania. Również w dorosłym życiu hormon ten odpowiada za wiele kluczowych aspektów zdrowia mężczyzn, a zaburzenia jego poziomu pojawiają się w przebiegu wielu schorzeń. Jako że testosteron ma duży wpływ na funkcjonowanie organizmu, warto dowiedzieć się, za jakie czynności odpowiada, co może świadczyć o jego niedoborze lub zbyt wysokim poziomie, a także jakie choroby leczy się za pomocą zawierających go produktów.
Testosteron – norma, badania i niedobory
Prawidłowy poziom testosteronu zależy od płci, wieku (maleje właściwie z każdym rokiem), a nawet pory dnia – rano jest on największy, natomiast po południu zaczyna spadać. Właśnie dlatego wielu panów właśnie we wczesnych godzinach ma najwięcej energii, kreatywności i skłonności do agresywnych zachowań. Każdy mężczyzna ma ponadto inny poziom tego hormonu. Przyjmuje się, że norma testosteronu wolnego wynosi 174-902 pmol/l. U kobiet jest dużo niższa – 10,4-45,1 pmol/l. Poziom wyznacza się na podstawie badania krwi.
Jego niedobór u mężczyzn może objawiać się obniżonym libido, zaburzeniami wzwodu (w ich leczeniu pomocne będą leki zawierająca syldenafil – na przykład Maxon Forte), zmniejszeniem rozmiaru jąder, ginekomastią (powiększeniem piersi) oraz pogorszeniem nastroju (nerwowość, spadek energii, bezsenność lub depresja). U kobiet objawy są trudniejsze do zauważenia i obejmują niższy popęd płciowy, brak energii, rozdrażnienie lub pogorszenie sprawności intelektualnej. Z tego powodu często są błędnie interpretowane między innymi jako depresja.
Nadmiar testosteronu. Jakie objawy mogą o nim świadczyć?Nadmiar testosteronu u kobiet jest dużo łatwiejszy do zdiagnozowania. Daje o sobie znać między innymi nadmiernym owłosieniem ciała, łysieniem głowy, przerostem łechtaczki, zaburzeniami płodności i rozregulowaniem cyklu menstruacyjnego. U mężczyzn problem zdarza się dużo rzadziej i dotyczy przede wszystkim osób przyjmujących go z zewnętrznych źródeł. Jego potencjalne objawy to większa podatność na infekcje, agresja i bolesne, długotrwałe erekcje niezwiązane z podnieceniem (priapizm).
Testosteron w leczeniu. Kiedy się go stosuje?Leczenie testosteronem może być zalecone przez lekarza w przypadku jego zbyt niskiego poziomu. Niektóre szacunki mówią, że takiej terapii potrzebuje nawet 40 procent mężczyzn po 45 roku życia (we wszystkich grupach wiekowych odsetek wynosi od 5 do 20 procent). Hormon dostępny jest w postaci zastrzyków, żelów oraz tabletek. Wskazaniem do zastosowania któregoś z tych preparatów może być:
– niedobór testosteronu spowodowany podeszłym wiekiem;
– niedobór po usunięciu jąder (na przykład w ramach leczenia onkologicznego);
– zaburzenia pracy przysadki mózgowej, odpowiedzialnej za stymulację jąder do jego produkcji;
– osteoporoza (u mężczyzn często wynikająca z niedoboru tego hormonu);
– zaburzenia erekcji lub libido.
Na koniec warto zaznaczyć, że przyjmowanie testosteronu bez konsultacji lekarskiej jest nie tylko niebezpieczne dla zdrowia (istnieje ryzyko osiągnięcia zbyt wysokiego poziomu), ale też nielegalne. Zawierające hormon leki dostępne są tylko na receptę, stosowanie go jako dopingu w sporcie podlega karom.
